به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در سال "مهار تورم، رشد تولید" یکی از سیاست هایی که از همان ابتدای سال توسط رهبرانقلاب مطرح شد و سپس کارشناسان اقتصادی مختلف به آن پرداختند دلارزدایی از اقتصاد ایران بود.
از این رو میزگرد دلارزدایی از اقتصاد ایران به همت انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی در سالن آمفی‌تئاتر دانشکده اقتصاد این دانشگاه برگزار شد.
در این میزگرد باحضور دو کارشناس اقتصادی، همت قلی‌زاده، کارشناس سازمان برنامه و بودجه و سیدعلی مدنی‌زاده، استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، هرکدام به طور جداگانه به ارائه مطالب خود پرداختند و باقی زمان جلسه نیز به پرسش و پاسخ و استماع دیدگاه‌های دانشجویان حاضر اختصاص داده شد. در ادامه مشروحی از این میزگرد را می‌خوانید:
نگاه مهندسی به اقتصاد باید تغییر کند
*همت قلی‌زاده در این میزگرد اظهار داشت: ریشه یکی از اصلی‌ترین مشکلات اقتصاد ایران که تا همین الان با آن دست به گریبان است به سال ۱۳۸۶ بر می‌گردد. از آن سال بود که مفهوم جعلی یارانه پنهان خلق شد. گفتند قیمت‌های انرژی باید جهانی شود، اسم فاصله قیمت‌های داخلی را گذاشتند یارانه پنهان و بعد هم گفتند این فاصله باید از بین برود. بعد شروع کردند نفت را به پالایشگاه‌ها به دلار فروختند. در حال حاضر بودجه ما بر اساس این مفهوم ریخته می‌شود. این کلید دلاری‌سازی اقتصاد ایران است. وقتی کلیدی‌ترین قیمت که قیمت حامل‌های انرژی است را جهانی می‌کنند چطور قرار است از این اقتصاد دلارزدایی شود.
*برای افزایش و جهانی‌سازی قیمت‌ها توجیهات مختلفی می‌آورند. مثلا می‌گویند باید بنزین گران شود تا کسری بودجه دولت برطرف شود. ما بارها از روی آمار و ارقام نشان داده‌ایم چنین چیزی توهم است و افزایش قیمت بنزین بدتر کسری بودجه را مضاعف می‌کند. یک بار دیگر تقصیر‌ها را گردن مردم می‌اندازند که مردم قاچاقچی‌اند، مردم زیاد مصرف می‌کنند و... . ادعا می‌کنند ۵۰ میلیون لیتر بنزین قاچاق می‌شود. چنین آمارهای گزافی درباره قاچاق با واقعیت نسبتی ندارد. گفتند اگر قیمت‌ها بالا رود بهره‌وری افزایش می‌یابد. در حالی که کافی است شما برید ببینید این دلاری‌سازی چه بلایی بر سر صنایع ما آورده است.
*محصولات پالایشگاه‌ها را به قیمتی پایین‌تر از آنچه به ما می‌فروشند صادر می‌کنند؛ یعنی در واقع این محصولات دارد به داخل صادر می‌شود! همین بنگاه‌ها هستند که درآمدهای دلاری از داخل دارند ولی مالیاتی که می‌دهند ریالی است.
* در صفحه ۹ صورت مالی سال ۸۷ پالایشگاه اراک آمده است: از ابتدای تاسیس تا پایان سال ۸۵ پالایشگاه، نفت خام متعلق به شرکت ملی نفت را دریافت و پس از تولید فراورده‌های مختلف آنها را عینا تحویل شرکت اصلی می‌داد و در ازای آن بر اساس فراورده‌ها و خدمات ارائه شده و نرخ‌های توافق شده حق‌العمل دریافت می‌کرد. بعد می‌گوید از ابتدای سال ۸۶ نفت را داریم جهانی می‌خریم، پس فراورده‌ها را نیز جهانی می‌فروشیم! و همین کار را هم دارند می‌کنند. به جز چند قلم، همه فراورده‌ها دارد به دلار فروخته می‌شود.
*از سال ۸۶ تا الان یک خط درباره این فاجعه اقتصادی نوشته نشده است. مدعیان عدالت کجایند؟ بسیار جای تاسف است آنانی که در این مملکت تعداد زیادی رسانه دارند طرفداران جهانی‌سازی قیمت‌ها هستند. حتی در رسانه ملی هم تریبون دارند. این بحث یارانه پنهان باید در رسانه ملی هم باز شود. مقام معظم رهبری هم در صحبت‌های اخیر اشاره داشتند. موضوع بسیار جدی است. نگاه مهندسی به اقتصاد باید تغییر کند. نتیجه این نگاه می‌شود همین که تا قبل ۸۶ تورم‌های ما همان تورم‌های سنتی همیشگی در اقتصاد ایران بود؛ ۱۵ درصد، ۲۰ درصد و... اما از سال ۸۶ که گول این مفهوم یارانه پنهان را خوردیم تورم ۴۰ درصد را رد کرده‌ایم.
*این افرادی که طرفدار جهانی سازی قیمت‌ها هستند امثال من را به قیمت‌گذاری دستوری متهم می‌کنند. چطور است که افزایش دستوری قیمت داخلی انرژی تا سطح فوب خلیج فارس و فلان بازار بین‌المللی اسمش قیمت‌گذاری دستوری نیست، آن وقت منی که می‌گویم قیمت‌گداری بر اساس اقتضائات داخلی باشد و بر همین مقیاس ریالی و با توجه به سطح درآمد مردم افزایش پیدا کند می‌شوم طرفدار قیمت‌گذاری دستوری؟! من با تثبیت قیمت مخالفم و آن زمانی که مجلس هفتم در پی تثبیت قیمت حامل‌های انرژی بود دو مقاله در نقد آن نوشتم. اما معیار نباید قیمت دلار جهانی باشد.
برای دلارزدایی باید وابستگی به ارزهای تحت کنترل آمریکا را کاهش داد
*سیدعلی مدنی‌زاده نیز این‌گونه بیان کرد: با توجه به شعاری که مقام معظم رهبری برای سال انتخاب کردند و موضوع این جلسه، یک مساله که باید مورد توجه قرار گیرد رابطه رشد پول با تورم است این رابطه یک رابطه بلند مدت است نه کوتاه مدت. همچنین بدون رشد پول و نقدینگی به هیچ عنوان تورم نمی‌تواند رخ دهد. تورم حتما معلول رشد نقدینگی است. آن چه که عامل اصلی رشد نقدینگی است نیز چیزی نیست به جز ناترازی‌های مالی دولت.
*ضمنا باید در نظر داشت میزان اثری که شوک‌های اقتصادی می‌توانند داشته باشند تابع واکنش و قدرت سیاست‌گذار پولی است و روند تورم را تعیین می‌کند.
* رشد نقدینگی و رشد پول حتما به تورم خواهد انجامید. شکی در این وجود ندارد. شاید هزاران مطالعه وجود داشته باشد که این موضوع را ثابت کرده باشد.
از طرف دیگر امکان ندارد که سطح عمومی قیمت‌ها رشد کند و قبل آن نقدینگی رشد نکرده باشد. در نهایت، رشد نقدینگی است که تنها عامل تورم است.
* دور باطل تثبیت و جهش قیمت‌ها باعث فاجعه اقتصادی در کشورمان شده است. کشوری که روی منابع عظیم نفت و گاز نشسته چرا باید وابسته به واردات شود؟ نقدینگی رشد می‌کند، سطح قیمت‌ها بالا می‌رود، عزیزان مثلا قیمت بنزین و ارز را ثابت نگه می‌دارند، بعد چند سال که می‌بینند دیگر نمی‌توانند آن قیمت را حفظ کنند به طور انفجاری جهش‌اش می‌دهند. این سرکوب قیمت‌ها و قیمت‌گذاری دستوری حقیقتا مشکل‌زا بوده است و شوک‌های قیمتی هم حاصل همین است. ارز ترجیحی اگر حذف شد به این دلیل بود که دولت دیگر ارزی نداشت به این قیمت بفروشد و کفگیر به ته دیگ خورده بود.
* یکی از عوامل اصلی رشد نقدینگی بدهی‌ای است که شبکه بانکی به بانک مرکزی تحمیل می‌کنند. همچنین در این کشور هر کسی به بهانه‌ای دست در جیب بانک مرکزی می‌کند؛ دولت برای کسری بودجه‌اش، بانک‌های در معرض ورشکستگی با اضافه برداشتشان. بدون اصلاح نظام بانکی و کسری بودجه دولت، هر کاری هم انجام دهیم تورم در خوش‌بینانه‌ترین حالت از ۳۰ درصد پایین‌تر نمی‌آید.
* علاوه بر حرکت به سمت تورم تک‌رقمی، یک اقدامی که برای دلارزدایی باید انجام شود کاهش وابستگی به ارزهایی است که تحت کنترل و نظارت آمریکاست. ما در حال حاضر به جز قاچاق اصلا دلار به معنای واقعی‌اش خرید و فروش نمی‌کنیم؛ دلار ما در واقع درهم است و امریکا هم بر روی درهم نظارت دارد.
* آنچه که آقای دکتر فرمودند مورد تایید بنده هم هست. حتما غلط است که نفت را به پالایشگاه‌ها به دلار می‌فروشند. نباید فراورده‌هایشان را به دلار بفروشند. حالا هر نرخی که باشد. ما باید بازار داخلی درست کنیم تا قیمت داخلی اینها معلوم شود. چرا این کار را نمی‌کنیم؟!
گزارش از حسین احسانی زاده
